آسنترا (فقط با تجویز پزشک استفاده گردد)

آسنترا نام تجاری داروی سرترالین می باشد. 
سرترالین یک داروی ضدافسردگی می باشد و معمولا در درمان افسردگی بکار می رود. این دارو برای کاهش علایم افسردگی نظیر تغییرات اشتها، تغییر در الگوی خواب ، تشویش و اضطراب ، از دست دادن کشش و تمایل به فعالیت های رومره ، کاهش میل جنسی ، تفکر کُند یا اختلال یا تمرکز، یا افکار خودکشی یا اقدام به آن ، تجویز می شود. سرترالین یک مهارکننده بازجذب سروتونین است . علاوه بر این از سرترالین برای درمان برخی اختلالات اضطرابی همچون اختلال وسواسی_جبری، حملات ترس، فوبیا و استرس به دنبال سانحه استفاده می شود. اخیرا سرترالین بصورت موفقیت آمیزی در درمان نشانگان (syndrome) قبل از قاعدگی زنان، که علایمی از قبیل نوسانات خلقی، تحریک پذیری و حساسیت پستان ها ایجاد می کند، بکار رفته است. اصولا سرترالین باعث افزایش سطوح ماده ای طبیعی در مغز به نام سروتونین (serotonin) می گردد؛ این ماده در حفظ تعادل روحی نقش دارد. سرترالین در قالب قرص های پوشش دار تولید می شود.
بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می کند. سرترالین روزی یک نوبت مصرف می شود. این دارو را می توان صبح قبل از هر کاری (تا فراموش نشود) یا شب پیش از خوابیدن مصرف نمود. هیچ گاه کمتر یا بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. برای جلوگیری از ناراحت شدن معده می توانید دارو را با غذا بخورید. اگر یک نوبت را فراموش کردید، اگر حداکثر تا یک ساعت بعد به یاد آوردید مصرفش کنید؛ در غیر این صورت نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه دارویی معمولتان باز گردید. قرص ها را بطور کامل ببلعید و از جویدن یا خرد کردن آنها خودداری کنید. در ضمن ممکن است روز ها و حتی هفته ها طول بکشد تا شما اثرات سرترالین را بطور کامل احساس کنید. حتی در صورت احساس بهبودی بدون مشورت با پزشک معالج خود، مصرف دارو را قطع نکنید. اهمیت این مساله به خصوص در مواقعی است که دوزهای زیادی از سرترالین برای مدت طولانی استفاده کرده اید. اگر مصرف دارو را ناگهان قطع کنید، ممکن است دچار مشکلات جدی شوید.
سرترالین ممکن است سبب بروز برخی عوارض ناخواسته شود. در صورت شدت یا ازمان علایم یا نشانه های زیر با پزشک خود مشورت کنید: سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، احساس سبکی سر، بی قراری، عصبانی شدن، هیجان پذیری، خستگی یا ضعف شدید، گزگز شدن دست یا پا، اختلال خواب، لرزش، تهوع، استفراغ، خشکی دهان، تغییر در اشتها یا وزن، ناراحتی معده، اسهال یا یبوست، بثورات جلدی، تعریق شدید و مشکلات جنسی. اما اگر دچار هر یک از علایم یا نشانه های زیر شدید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید: توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود خارجی ندارد)، تاری دید، تشنج، زردی پوست یا چشم ها و خونریزی یا کبودشدگی های خودبخودی.
سرترالین را در بسته مخصوص آن، کاملا پوشیده و دور از دسترس اطفال نگهدارید. قرص ها باید در دمای اتاق، دور از نور مستقیم، حرارت زیاد و رطوبت نگهداری شود. با گذشتن از تاریخ اعتبار یا نیاز به دارو، آن را دور بریزید.
مصرف همزمان سایمتیدین و وارفارین با سرترالین می تواند باعث افزایش سطوح خونی این دارو و در نتیجه افزایش اثرات آن گردد. مصرف سرترالین با مهارکننده های مونوآمین اکسیداز نظیر فورازولیدون ، ایزوکربوکسازید، فنلزین ، پروکاربازین ، سلژیلین ، یا ترانیل سیپرومین خطر بروز عوارض بسیار وخیمی را به همراه دارد. اگر در حال استفاده از این داروها هستید، حتما پزشک خود را مطلع سازید. لازم است بین مصرف این داروها و سرترالین لااقل 2 هفته فاصله باشد. مصرف سرترالین در حالی که همزمان مهارکننده های مونوآمین اکسیداز مصرف می کنید یا کمتر از 2 هفته است که مصرف چنین داروهایی را قطع کرده اید، ممکن است موجب گیجی ، افزایش ناگهانی دمای بدن ، افزایش شدید فشارخون ، و بروز تشنج شود. 
مصرف سرترالین در کودکان باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. • در صورت بارداری یا قصد باردار شدن، حتما با پزشک خود در خصوص فواید و مضرات استفاده از این دارو حین حاملگی صحبت کنید. • این دارو در شیر مادر ترشح می گردد و مصرف آن در دوران شیردهی باید با احتیاط فراوان و تحت نظر پزشک باشد.
سرترالین می تواند حالت خواب آلودگی ایجاد کند، بنابراین تا زمان مشخص شدن میزان تاثیر آن در شما از رانندگی یا انجام کارهای پردقت پرهیز کنید. ضمنا الکل حالت خواب آلودگی و گیجی این دارو را تشدید می کند؛ تا زمان مشخص شدن میزان تاثیر سرترالین از نوشیدن الکل نیز پرهیز کنید. • سعی کنید حین درمان با سرترالین از قرار گرفتن غیرضروری در برابر نور آفتاب پرهیز کرده، لباس مناسب بپوشید و از عینک آفتابی و کرم های ضد آفتاب استفاده نمایید. سرترالین ممکن است باعث حساسیت پوست شما به آفتاب گردد. برای تسکین خشکی دهان از آدامس یا آب نبات های بدون قند استفاده کنید یا چند جرعه آب بنوشید. اگر این مشکل بیش از 2 هفته ادامه پیدا کرد با پزشکتان مشورت کنید. 
از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده و نشسته به ایستاده به آرامی تغییر وضعیت دهید؛ در غیر این صورت ممکن است دچار سرگیجه و سیاهی رفتن چشم شوید. 
یک برگه شناسایی پزشکی که نشان دهد سرترالین مصرف می کنید، همراه داشته باشید. 
سرترالین را دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نور مستقیم و حرارت مرطوب نگهداری کنید (در این شرایط سرترالین فاسد می شود). 
سرترالین تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان در توالت دور بریزید. 
هنگام مصرف سرترالین نباید 
نوشابه های الکلی بنوشید یا داروهای آرامبخش استفاده کنید؛ زیرا اینها خواب آلودگی و سرگیجه ای را که ممکن است در اثر سرترالین ایجاد شود، تشدید خواهند کرد.

اختلالات دو قطبی(افسردگی شیدایی)

Bipolar Disorder

 بهداشت روان به زبان فارسی   More information in Farsi

 English version

این کتابجه حاوی مطالبی برای افرادی است که می‌خواهند درباره اختلال دوقطبی(اختلال خلقی دو قطبی یا افسردگی شیدایی) بیشتر بدانند.بنابراین مخصوصا برای کسانی که خود یا دوستان یا اقوامشان از این بیماری رنج می‌برند مفید می‌باشد.

این کتابچه حاوی بخشهای زیر است:

• بیماری
• عوارض ناشی از ان
• روشهای سازگاری
• درمان

اختلالات دوقطبی چیست؟

ازاختلال دو قطبی با عنوان افسردگی شیدائی نام برده می‌شد.

همانگونه که از نام قبلی استنباط می‌شود کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات خلقی  شدید میباشد.این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول میکشد و با انچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.

خلق افسرده: احساس شدید افسردگی

خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار و ناامیدی

خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.

شیوع اختلالات دو قطبی:

در حدود یک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد. معمولا این اختلالات بعد از سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد. در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.

انواع اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی نوع 1

حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه می‌کنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه می‌کنند.

دوره های شیدایی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه به طول می‌انجامند.دوره‌های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پیدا می‌کنند.

اختلال دو قطبی نوع 2

در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف (Hypomania) نامیده می‌شود.

اختلال دو قطبی با تناوب سریع

در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده میشود و می‌تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.

اختلال خلق ادواری (Cyclothymia)

در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما می‌تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می‌تواند منجر به اختلالات دو قطبی گردد.

علل اختلالات دوقطبی

دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهد که:

اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژنها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند.

ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند.

نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.

علایم اختلالات دو قطبی

علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد.

1- افسردگی

احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آنرا تجربه کرده ایم. این احساس می‌تواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند. اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید تر است. در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی می‌ماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن می‌سازد. در صورتی که شما افسرده شده باشید متوجه این تغییرات در خود شده اید:

  روحی

•  احساس غمگینی که از بین نمی‌رود.
•  احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
•  ازدست دادن تمایل و رغبت به همه چیز
•  عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید. 
•  احساس بی قراری و آشفتگی
•  از دست دادن اعتماد به نفس
•  احساس بی ارزشی و ناامیدی
•  زودرنجی و تحریک پذیری
•  فکرکردن به خود کشی

فکری

• از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و امیدوارانه
• از دست دادن قدرت تصمیم گیری حتی در موارد ساده        
• مشکل تمرکز کردن

جسمی

• کم شدن اشتها و وزن
• مشکل خوابیدن
• بیدار شدن زودتر از موقع
• احساس خستگی کامل
• یبوست

عدم تمایل به رابطه جنسی

       رفتاری

• مشکل در شروع و به پایان رساندن کارها- حتی کارهای روزمره
• گریه کردن زیاد و یا احساس نیاز به گریه و عدم توانایی گریستن
• پرهیز از مواجهه با افراد

2- شیدایی یا هیجان

شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش بینی بیش از اندازه است. این حالت می‌تواند آنقدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم آور، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید.

مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل می‌شود و می‌تواند روابط و کار فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدائی خفیف می‌گویند.

در صورتی که شما شیدا شوید ممکن است حالات زیر را در خود مشاهده کنید:

روحی

• بسیار شاد و مهیج
• عصبی و برانگیخته شدن توسط کسانی که در خوش بینی شما شریک نمی‌شوند
• احساس برتر بودن بیش از اندازه

فکری

• پر از ایده های جدید و مهیج
• پریدن از یک ایده یه ایده دیگر
• شنیدن صداهایی که افراد دیگر نمی‌شنوند

جسمی

• بی میل یا ناتوان از خوابیدن
• پر انرژی
• افزایش تمایل به رابطه جنسی

رفتاری

•  برنامه ریزی های بلندپروازانه و غیر واقعی
•  بسیار فعال و پر جنب و جوش
•  رفتارهای نا معمول
•  حرف زدن سریع – دیگران ممکن است متوجه صحبتهای شما نشوند.
•  تصمیمات عجولانه و گاهی با نتایج مصیبت بار
•  ولخرجی
•  احساس صمیمیت زیاد
•  بروز بیش از حد احساسات

اگر شما در اواسط دوره شیدایی برای اولین بار باشید، ممکن است متوجه هیچ چیز غیر عادی نشوید. حتی دوستان و خانواده شما نیز ممکن است متوجه نشوند. حتی ممکن است اگر کسی سعی کند در این مورد نظری ابراز کند ناراحت شوید. در این حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید.

علایم جنون(Psychotic)

اگر دوره های شیدایی و یا افسردگی خیلی جدی شود، شما ممکن است دچار علایم جنون شوید.

·   حالت شیدایی: علایم این حالت شامل احساس خود بزرگ بینی است -اینکه مسئول انجام یک ماموریت مهم بوده یا از یک قدرت بسیار زیاد برخوردار است.

·  حالت افسردگی: احساس گناه شدید، احساس بدترین بودن و یا حتی احساس عدم وجود.

علاوه بر این اعتقادات نامعقول فرد ممکن است دچار توهم شده که شامل شنیدن دیدن بوییدن و یا لمس کردن چیزها یا کسانی که وجود ندارند.

  بین دوره ها:

 قبلا بر این باور بودند که اگر شما از اختلالات دو قطبی رنج می‌برید، باید در بین دوره های افسردگی و شیدایی خلق متعادل داشته باشند . اما اکنون می‌دانیم که در این حالت علی رغم بهبود ظاهری ممکن است علایم افسردگی خفیف و مشکلات ذهنی ادامه پیدا کند.

درمان

برای پیشگیری از پیشرفت نوسانات خلقی به حالت افسردگی – شیدایی میتوان اقداماتی انجام داد که در ادامه از انها نام برده می‌شود .اما در اغلب موارد درمان دارویی هم مورد نیاز است تا

                      I.      خلق شما را تثبیت کند(پیشگیری)

                    II.      درمان دوره های افسردگی و شیدایی

تجویز دارو برای تثبیت حالت روحی

چندین نوع تثبیت کننده وجود دارد که اغلب نیز برای درمان صرع به کار می‌روند. اما در بین آنها لیتیوم(که نوعی نمک معدنی است) موثرترین آنهاست.

لیتیوم:

لیتیوم به مدت پنجاه سال است که به عنوان تثبیت کننده حالت خلقی به کار می‌رود. اما چگونگی عملکرد آن هنوز مشخص نیست. از لیتیوم برای درمان هردونوع افسردگی و شیدایی استفاده می‌شود.

درمان با لیتیوم باید توسط روانپزشک شروع شود.تعیین مقدار دقیق لیتیوم در بدن لازم است. مقدار کم آن بی اثر و مقدار زیاد آن سمی است. بناباین شما باید به طور مرتب در چند هفته اول آزمایش خون دهید تا مطمین  شوید که از مقدار مناسبی  استفاده می‌کنید. با ثابت شدن مقدار دارو پزشک شما می‌تواند لیتیوم را همراه با آزمایش خون منظم برای شما  تجویز کند.

مقدار لیتیوم در خون به مقدار آب بدن بستگی دارد. اگر آب بدن کم شود مقدار لیتیوم در خون بالا رفته و احتمال بروز اثرات منفی آن و یا حتی اثرات سمی آن وجود دارد. بنابراین بسیار مهم است که:

·  آب بسیار بنوشید- مخصوصا در مواقعی که هوا گرم است و یا فعالیت شما زیاد است .

·  چایی و قهوه کمتر مصرف کنید- چون آنها باعث افزایش ادرار می‌گردند. حداقل سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا اثرات لیتیوم پدیدار شود. در این مدت با اینکه تغییر حالت روحی شما ادامه دارد باید به خوردن قرصهای لیتیوم ادامه دهید.

·         

اثرات جانبی

اثرات زیر در چند هفته اول شروع مصرف خود را نشان می‌دهند. این اثرات نا مطلوب هستند اما با گذشت زمان بهبود می‌یابند.

          احساس تشنگی

·        ادرار زیادتر از معمول

·        افزایش وزن

·        اثرات جانبی نا معمول تر شامل:

·        تاری دید

·        ضعیف شدن ماهیچه‌های بدن

·        اسهال

·        لرزش ضعیف دستها

·        احساس بیمار بودن

این اثرات معمولا با کم کردن دوز بهبود می‌یابد.

اگر   سطح لیتیوم در خون شما خیلی بالا باشد، شما حالات زیر را تجربه خواهید کرد:

·        استفراغ کردن

·        تلو تلو خوردن

·        لکنت زبان

در این حالت باید هرچه سریعتر با پزشک تماس گرفت.

آزمایش خون

در ابتدا شما باید هر هفته یکبار برای اطمینان از درست بودن سطح لیتیوم در خون آزمایش دهید. تا وقتی که مصرف لیتیوم ادامه دارد این آزمایشات نیزادامه دارد. اما پس از چند ماه اول تعداد آزمایشات کم می‌شود.

استفاده طولانی از لیتیوم ممکن است به کلیه و غده تیرویید اسیب رساند. بهتر است هر چند ماه یکبار برای اطمینان از کارکرد صحیح  آنها آزمایش داد. در صورت بروز مشکل شما باید از لیتیوم را متوقف کرده و از یک جایگزین استفاده کنید.

مراقبتهای شخصی

استفاده از رژیم غذایی مناسب

·  نوشیدن مرتب نوشیدنی های غیر شیرین. اینکار به نگه داشتن سطح آب و نمک بدن شما کمک می‌کند.

·        غذا خوردن منظم – اینکار به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند.

·  کاهش مصرف کافیین در چای ، قهوه و نوشابه- این مواد با افزایش ادرار سطح لیتیوم را بالا می‌برند.

تثبیت کننده های دیگر خلقی

گرچه لیتیوم موثرترین تثبیت کننده است، اما داروهای دیگری نیز وجود دارد.

·   که یک ضد تشنج است. اما هنوز شواهد کافی  وجود ندارد که سدیم والپروت به اندازه لیتیوم موثر است . این دارو نباید برای خانمهادر سنین باروری تجویز شود.

·  کاربامازپین اثر کمتری داشته و کمتر برای اختلالات دو قطبی استفاده می‌شود. اما اگر برای شما مناسب است نیازی به تغییر آن نیست.

·  تجویز های ضد جنون جدید (مثل اولانزاپین) نیز می‌تواند به عنوان تثبیت کننده استفاده شود.

بهترین دارو برای من کدام است؟

شما باید در این مورد با روانپزشک خود مشورت کنید، اما چند قاعده کلی وجود دارد،

·  لیتیوم، سدیم والپروت، اولانزاپین معمولا برای درمان طولانی مدت تجویز می‌گردند.

·  کارمازپین برای مواقعی که نوسان خلق سریعتر و متناوب تری دارید پیشنهاد می‌گردد.

·        ترکیب دارویی نیز کاهی لازم است

بطور کلی بهترین دارو به وجود شما بستگی دارد. یک دارو ممکن است برای یک نفر مناسب باشد ولی در شخص دیگری اثر خوبی نداشته باشد. اما برای اولین تجویز اصولا دارویی تجویز می‌گردد که تاثیر بیشتری در دیگران نشان داده است.

بدون دارو چه اتفاقی می‌افتد؟

لیتیوم 30 تا 40 درصدازاحتمال عود بیماری کم می‌کند، اما  هرچه تعداد دوره های شیدایی شما بیشتر باشد، احتمال عود آن هم بیشتر است.

تعداد دوره ای شیدایی قبلی	احتمال  دوباره شیدایی در سال بعد
	بدون مصرف لیتیوم	با مصرف لیتیوم
1-2	10%	6%-7%
3-4	20%	12%
بیشتر از 5	40%	26%

 با افزایش سن ، احتمال  عود دوره ها همچنان ثابت می‌ماند. حتی ممکن است شما برای مدت طولانی مشکلی نداشته باشید، اما همواره خطر بازگشت  وجود دارد.

از چه موقع شروع به مصرف دارو کنیم؟

پس از گذراندن یک دوره، نمی‌توان گفت که دوره های بعدی چه زمانی باز می‌گردند. ممکن است شما مایل به مصرف دارو در این مرحله نباشید مگر اینکه دوره شما بسیار شدید بوده باشد. اگر برای بار دوم مبتلا شوید به احتمال 80 درصد دوره ها عود خواهند کرد. اغلب روانپزشکان در این حالت داروهای تثبیت کننده را پیشنهاد می‌دهند.

برای چه مدت یک داروی تثبیت کننده باید مصرف شود؟

برای حداقل دو سال بعد از یک دوره اختلال و تا 5 سال در حالتهای زیر میتون ادامه داد .

·        عود مکرر دوره ها

·        دوره جنون

·        استفاده از الکل یا مواد مخدر

·        داشتن استرس در خانه یا محل کار

در صورت ادامه داشتن مشکل، ممکن است مجبور شوید برای مدت طولانی تری به مصرف دارو ادامه دهید.

اطلاعات بیشتر در باره مصرف داروهای تثبیت کننده در کتابچه های مربوطه وجود دارد.

روشهای درمانی روانشناسی

در فاصله بین دوره های شیدایی یا افسردگی، درمانهای روانشناسی می‌تواند موثر ابشد. این درمانها باید حدود 16 جلسه یک ساعته به مدت 6 تا 9 ماه باشند.

این درمانها شامل:

·        تربیت روانی(Psycho education)- دانستن بیشتر در مورد اختلالات دو قطبی

·  تحت نظر داشتن حالت روحی- کمک کردن به شما برای شناخت زمانهای تغییر حالت روحی

·  استراتژی خلقی- کمک کردن برای جلوگیری از تغییر حالت روحی به شیدایی یا افسردگی کامل

·        کمک برای افزایش مهارتهای سازگاری

·        شناخت و رفتار درمانی(CBT) برای افسردگی

حاملگی

شما باید هر برنامه برای حاملگی را با روانپزشک خود در میان بگذارید. با هم فکری هم، شما می‌توانید برای کنترل حالات روحی خود در طول حاملگی و پس از تولد نوزاد برنامه ریزی کنید.

اگر باردار هستید، بهتر است برای آگاهی از قطع یا ادامه مصرف لیتیوم با روانپزشک خود مشورت کنید. گرچه لیتیوم از دیگر تثبیت کننده ها بی خطرتر است، اما باید خطر احتمالی آن برای نوزاد با خطر احتمال بازگشت افسردگی یا شیدایی در شما مقایسه شود. این احتمال در سه ماه اول بارداری بیشتر است. پس از گذشت هفته بیست و ششم، لیتیوم بی خطر است. اما اگر لیتیوم مصرف می‌کنید، نباید به نوزاد شیر بدهید.

در طول زمان حاملگی، تمام کسانی که با این موضوع در رابطه اند شامل: پزشک متخصص زنان- ماما- پزشک خانواده – روانپزشک و پرستار روانپزشک- باید با هم در ارتباط باشند.

درمان یک دوره افسردگی یا شیدایی

دوره افسردگی

داروهای افسردگی معمولا باید به داروهای  تثبیت کننده  خلقی اضافه شود. متداول ترین این داروهاSSRIs (مهار کننده های جذب سروتونین) است. این داروها بر یک ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین تاثیر گذاشته و به نظر می‌رسد که با مصرف این دارو نسبت به داروهای دیگر  احتمال تغییر خلق به حالت شیدایی کمتر است. داروی قدیمی ضد افسردگی تری سیکلیک به علت نداشتن این خصوصیت  توصیه نمی‌گردد.

در صورتی که شما به تازگی یک دوره شیدایی داشته و یا اختلال خلق تناوبی سریع را تجربه کرده اید، داروهای ضد افسردگی ممکن است منجر به بازگشت حالت شیدایی شوند. در این حالت بهتر است سطح داروی تثبیت کننده را افزایش داده و از داروهای ضد افسردگی استفاده نکرد. داروهای ضد افسردگی پس از 2 تا 6 هفته استفاده باعث  بهبود حالت خلقی می‌شوند، اما خواب و اشتها زودتر بهبود پیدا می‌کند. مصرف این دارو باید حداقل 8 هفته پس از بهبود افسردگی ادامه پیدا کند و سپس باید به آرامی‌از مقدار آنها کاسته شود.

حتی پس از بهبودی بهتر است  همواره این قرصها را با توجه به نظر روانپزشک  همراه داشته باشید. اگر خیلی زود مصرف قرصها را ترک کنید، احتمال عود افسردگی در شما زیاد است. اگر شما به یکباره مصرف را قطع کنید، ممکن است دچار علایم ترک (Withdrawal ) شوید.

در صورتی که دوره شیدایی را تجربه کردید، نباید داروهای ضد افسردگی را برای مدت طولانی مصرف کنید.

شیدایی و دوره های افسردگی مخلوط

در این صورت هرگونه داروی ضد افسردگی باید متوقف شود. داروی تثبیت کننده و یا داروهای ضد جنون به تنهایی و یا حتی همراه هم  می‌توان استفاده کرد. داروهای ضد جنون در اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند اما می‌توان برای کم کردن فعالیت بیش از اندازه، خودبزرگ بینی، بی خوابی و از بین بردن دوره شیدایی استفاده کرد.

داروهای ضد جنون قدیمی تر مثل کلروپرومازین و هالوپریدول اثرات جانبی مثل لرزش و گرفتگی عضلات دارند. برخی از داروهای جدیدتر مثل رسیپریدون و اولانزاپین بدون این اثرات جانبی نامناسب می‌توانند علایم شیدایی را کاهش دهند.

پس از شروع درمان، علایم ممکن است پس از چند روز بهبود یابند اما درمان باید چندین ماه ادامه پیدا کند. برای رانندگی در مدت مصرف باید با پزشک خانواده خود مشورت نمایید.

متوقف کردن نوسانات خلقی – خود درمانی

·        تحت نظر گرفتن رفتار شحصی

نشانه های تغییر حالت خود را یاد بگیرید تا بتوانید در موقع مناسب کمک بگیرید. با اینکار شما می‌توانید از بروز  کامل عارضه و یا بستری شدن در بیمارستان اجتناب کنید. نوشتن حالات روحی روزانه می‌تواند به شما در این کار کمک کند.

·        اطلاعات

تا می‌توانید در مورد بیماری تان و آنچه برای درمان آن مفید است اطلاعات کسب کنید.

·        استرس(تنش)

از شرایط تنش زا بپرهیزید. پرهیز کامل از تنش غیر ممکن است بنابر این بهتر است یاد بگیرید چگونه این شرایط را کنترل کنید. شما می‌توانید از طریق CD یا DVD و یا گروهای تمدد اعصاب و یا پیشنهادهای روانشناسان به استرس خود غلبه کنید.

·        روابط اجتماعی

افسردگی یا شیدایی می‌توانند اثرات نامطلوبی بر دوستان و خانواده داشته باشد. شما ممکن است مجبور به بازسازی روابط تان بعد از یک دوره افسردگی یا شیدایی بشوید.

داشتن حداقل یک نفر که بتوانید به او اعتماد کنید بسیار مفید است. دوستان و خانواده نیاز دارند بدانند که چه اتفاقی برای شما می‌افتد و آنها چه کاری می‌توانند برای شما انجام دهند.

·        فعالیت

سعی کنید زندگی، کار، استراحت و روابطتان با دوستان و خانواده را متعادل کنید. در صورتی که شما بیش از اندازه مشغول باشید ممکن است دچار دوره شیدایی شوید.

مطمین باشید که زمان کافی برای استراحت دارید. در صورتی که شما بیکار هستید به دنبال گذراندن یک دوره اموزشی و یا کار داوطلبانه که وابستگی با بیماری روانی ندارد باشید .

·        ورزش

20 دقیقه ورزش ، سه بار در هفته برای بهبود شرایط روحی مفید است.

·        تفریح

 به طور مرتب کارهایی انجام دهید که شما را شاد کرده و به زندگی شما معنا می‌بخشد.

ادامه درمان

ممکن است شما بخواهید قبل از اینکه دکتر دستور قطع دارو بدهد ، از ادامه مصرف خودداری کنید. متاسفانه اینکار اغلب به بازگشت دوره ها منجر می‌شود. با دکتر و خانواده خود هنگامی‌که بهبود یافتید در این مورد صحبت کنید.

در درمان خود اظهار نظر کنید

اگر برای اختلال دو قطبی در بیمارستان بستری شده اید، بهتر است برای دکتر و خانواده خود یک

«رهنمود آینده،Advance Directive»تهیه کنید که اگر شما دوباره مریض شدید چگونه با شما رفتار کنند.

از پزشکم (GP) چه انتظاری دارم؟

در صورتی که شما لیتیوم مصرف می‌کنید دکتر شما باید:

·        فشار خون و بررسی سلامتی عمومی سالانه

·        آزمایش سطح لیتیوم خون هر 3 تا 6 ماه

·        آزمایش خون برای تست کارکرد کبد و تیرویید حداقل هر 15 ماه یکبار

نکاتی برای دوستان و خانواده

افسردگی و شیدایی برای دوستان و خانواده ناراحت کننده و خسته کننده است

رفتار در طول دوره

افسردگی

دانستن اینکه  به افراد بسیار افسرده چه بگوییم سخت است. آنها همه چیز را از دیدگاه منفی می‌بینند و قادر نیستند بگویند از شما چه می‌خواهند. آنها ممکن است زودرنج و گوشه گیر باشند اما در همان حال به کمک شما نیاز دارند. آنها ممکن است نگران باشند ولی نخواهند یا نتوانند که نصیحت شما را بپذیرند. سعی کنید در حد امکان صبور باشید و آنان را درک کنید.

شیدایی

در شروع یک دوره شیدایی، شخص شاد و پرانرژی به نظر می‌رسد. هرچند که اینگونه هیجانات منجر به بدتر شدن شرایط روحی آنان می‌گردد. بنابراین سعی کنید آنان را متقاعد کنید که کمکشان نمایید و به آنان در مورد بیماری شان توضیح دهید.

کمکهای عملی بسیار مهم هستند. مطمین شوید که دوست یا فامیل شما قادر است که از خود نگهداری کند.

کمک به شخص محبوبتان برای بهبودی

اطلاعات بیشتری در مورد اختلالات دوقطبی پیدا کنید. همراهی شما با بیمار در جلسات روانپزشکی بسیار موثر خواهد بود.

از خودتان مراقبت کنید

به خودتان زمان و فضا ی کافی برای تجدید قوا بدهید . مطمین باشید که زمانهایی برای خودتان و گذراندن با دوستانتان اختصاص داده اید. در صورتی که دوست یا فامیل شما در بیمارستان است، مدت نگهداری از انها را با دیگران تقسیم کنید. شما  به دوستتان وقتی خسته نیستید بهتر می‌توانید کمک کنید.

در مواقع اضطراری

در شیدایی شدید، شخص ممکن است حالت خصمانه ، بدگمانی به خود گرفته و یا به صورت لفظی  ویا فیزیکی درگیر شود.

در افسردگی شدید، شخص ممکن است تصمیم به خودکشی بگیرد.

در صورتی که متوجه شدید که آنها:

·        با نخوردن و نیاشامیدن کاملا از خود غافل شده اند

خود یا دیگران را در شرایط خطرناک قرار می‌دهند.

·        از آزار دادن یا کشتن خود حرف می‌زنند.

سریعا برای آنان از مراکز درمانی کمک بخواهید.

نام و شماره یک شخص متخصص قابل اعتماد را داشته باشید. گاهی بستری کوتاه مدت در بیمارستان لازم است.

مراقبت از کودکان

در صورتی که شما شیدا یا افسرده هستید، به طور موقت نمی‌توانید از کودکانتان مراقبت کنید. در این مدت همسر یا فرد دیگری از خانواده باید این وظیفه را به عهده بگیرد. بهتر است  در دوران بهبودی در این مورد تصمیم گیری کنید.

ممکن است بچه شما هنگامی‌که شما سالم نیستید احساس نگرانی و سر در گمی کند. این موضوع را از رفتارشان نیز می‌توان فهمید.

برای بچه ها بسیار مفید خواهد بود اگر بزرگترها ی آنان حساس و فهیم بوده و بتوانند با خونسردی و سازگاری به مشکلات آنها پاسخ دهند. بزرگترها می‌توانند به آنان بفهمانند که چرا پدر یا مادر آنها رفتار متفاوتی دارد. سوالات انها باید با خونسردی، به درستی و به زبانی که متوجه شوند پاسخ داده شود. آنها احساس بهتری خواهند داشت اگر به برنامه عادی زندگی شان بازگردند.

چگونه اختلالات دوقطبی را برای کودکان توضیح دهیم؟

بچه های بزرگتر ممکن است خود را در بروز مشکل مقصر بدانند. باید آنان را مطمئن ساخت که عامل این بیماری نیستند و می‌توانند به بهبود آن کمک کنند. هنگامی که بچه های بزرگتر وظیفه مراقبت از پدر یا مادر بیمار را برعهده بگیرند، نیاز به درک ویژه و پشتیبانی عملی دارند.

گروهها و تشکیلات پشتیبان

سازمان افسردگی دو قطبی

 فراهم ساختن پشتیبانی، پیشنهاد و اطلاعات برای افراد بیمار و دوستان و اقوام آنان

تلفن:[phone]

پست الکترونیک: [e-mail]

فلوشیپ افسردگی دوقطبی اسکاتلند

فراهم ساختن اطلاعات، پشتیبانی و پیشنهاد برای افراد بیمار و کسانی که از آنها مراقبت می‌کنند. ترویج روند کمک به خود(Self-help) در اسکاتلند و آموزش و اطلاع رسانی درباره بیماری و سازمان.

 تلفن:[phone]

گروه افسردگی

   فراهم آوردن اطلاعات و پشتیبانی بیماران دچار افسردگی و

   همچنین کسانی که قصد کمک به آنان را دارند. ایجاد گروهای

   کمک به خود(Self help)، اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی

   عمومی در مورد بیماری افسردگی.

تلفن:[phone]

پست الکترونیک:[e-mail]

گروه افسردگی Cymru

   سازمان ولزی(ولز: شهری در انگلستان) که تنها هدف آن

   حمایت از بیماران دچار به افسردگی است.

·   گروه افسردگی  UK(که سابقاً به نام گروه   Depressives Anonymous شناخته می‌شد.)

   این گروه برای حمایت از بیماران مبتلا به افسردگی و

   اطرافیان آنها تشکیل شده است. در واقع فعالیت اصلی آن

   فراهم کردن پشتیبانی متقابل برای افرادی است که به

   بیماری افسردگی دچارند.

پست الکترونیک: [e-mail]

   گروه ساماریتانز  Samaritans

   فراهم آوردن اطلاعات و پشتیبانی به‌صورت 24 ساعته برای   

   بیماران دچار افسردگی  

    تلفن:[phone]

    پست الکترونیک:    [e-mail]            

 گروه : AWARE

  فراهم آوردن اطلاعات و پشتیبانی برای بیماران دچار افسردگی

 تلفن: [phone] 

---

Translated into Farsi by: Dr Moj shiri-Feshki & Fariba Mahin Babaei. With the help of  Dr Ramin Nilforooshan and Dr Maryam Nasri.  Original leaflet produced by the RCPsych Series Editor: Dr Phillip Timms, Original Author: Dr Brice Pitt, User and Carer Input: RCPsych Patients and Carers Committee, Illustration: Lo Cole/inkshed.co.uk